Ακινδύνου, Πηγασίου, Αφθονίου, Ελπιδοφόρου και Ανεμποδίστου των Μαρτύρων

Το 1991 κυκλοφόρησε το ποιητικό βιβλίο του Οδυσσέα Ελύτη "Τα ελεγεία της Οξώπετρας", από τις εκδόσεις Ίκαρος, με προμετωπίδα του Κώστα Πανιάρα (βλ. διπλανή φωτό). Είχα την ύψιστη τιμή να μού το στείλει με ιδιόχειρη αφιέρωση!

Το πρώτο ποίημα του έργου αυτού επιγράφεται "Ακινδύνου, Ελπιδοφόρου, Ανεμποδίστου". Τι παράδοξος τίτλος! Κι όμως, δεν είναι δύσκολο ν' αντιληφθούμε, ότι παραπέμπει ευθέως στην ημερομηνία 2 Νοεμβρίου, κατά την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη Ακινδύνου, Πηγασίου, Αφθονίου, Ελπιδοφόρου και Ανεμποδίστου των Μαρτύρων. Γιατί όμως τούς μνημονεύει ο Ελύτης εδώ;

Αν ανατρέξουμε στα στοιχεία της βιογραφίας του, θα διαπιστώσουμε, ότι γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1911. Υπό αυτό το δεδομένο, εύκολα κατανοεί ο καθείς, τι υπονοεί. Το ποίημα είναι κατεξοχήν αυτοβιογραφικό (και ποιο δεν είναι;), μέσα μάλιστα από αυτό αποτιμά ο ίδιος τον βίο, την πολιτεία του, τη Λάμψη και την Ομορφιά!

Σήμερα, επέτειο των γενεθλίων του, τον ξαναθυμόμαστε, αναγιγνώσκοντας το σχετικό ποίημα. Τον ξαναθυμόμαστε! Αν κι ένας τέτοιος ποιητικός γαλαξίας ουδέποτε ξεχνιέται!...

ΑΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΥ, ΑΝΕΜΠΟΔΙΣΤΟΥ

Τώρα, στη βάρκα όπου κι αν μπεις άδεια θα φτάσει
Εγώ αποβλέπω· σ' έναν μακρύ θαλασσινό Κεραμεικό
Με Κόρες πέτρινες και που κρατούν λουλούδια. Θα 'ναι νύχτα και Αύγουστος
Τότε που αλλάζουν των αστερισμών οι βάρδιες. Και τα βουνά ελαφρά
Γιομάτα σκοτεινόν αέρα στέκουν λίγο πιο πάνω απ' τη γραμμή του ορίζοντα
Οσμές εδώ ή εκεί καμένου χόρτου. Και μια λύπη άγνωστης γενεάς
Που από ψηλά
κάνει ρυάκι πάνω στην αποκοιμισμένη θάλασσα

Λάμπει μέσα μου κείνο που αγνοώ. Μα ωστόσο λάμπει

Αχ ομορφιά κι αν δεν μου παραδόθηκες ολόκληρη ποτέ
Κάτι κατάφερα να σου υποκλέψω. Λέω: κείνο το πράσινο κόρης οφθαλμού που πρωτο-

Εισέρχεται στον έρωτα και τ' άλλο το χρυσό, που όπου κι αν το τοποθετείς ιουλίζει.
Τραβάτε τα κουπιά οι στα σκληρά εθισμένοι. Να με πάτε κει που οι άλλοι παν
Δε γίνεται. Δεν εγεννήθηκα ν' ανήκω πουθενά
Τιμαριώτης τ' ουρανού κει πάλι ζητώ ν' αποκατασταθώ
Στα δίκαια μου. Το λέει κι ο αέρας
Από μικρό το θαύμα είναι λουλούδι και άμα μεγαλώσει θάνατος

Αχ ομορφιά συ θα με παραδώσεις καθώς ο Ιούδας
Θα 'ναι νύχτα και Αύγουστος. Πελώριες άρπες πού και πού θ' ακούγονται και
Με το λίγο της ψυχής μου κυανό η Όξω Πέτρα μεσ' από τη μαυρίλα
Θ' αρχίσει ν' αναδύεται. Μικρές θεές, προαιώνια νέες
Φρύγισσες ή Λυδές με στεφάνι ασημί και με πρασινωπά πτερύγια γύρω μου άδοντας θα συναχτούν
Τότε που και του καθενός τα βάσανα θα εξαργυρώνονται
Χρώματα βότσαλου πικρού: τόσα
Με περόνες πόνου όλες σου οι αγάπες: τόσα
Του βράχου ή τύρφη και του άφραχτου ύπνου σου ή φρικαλέα ραγισματιά: δυο φορές τόσα

Ώσπου κάποτε, ο βυθός μ' όλο του το πλαγκτόν κατάφωτο
Θ' αναστραφεί πάνω από το κεφάλι μου. Κι άλλα ως τότε ανεκμυστήρευτα
Σαν μεσ' από τη σάρκα μου ιδωμένα θα φανερωθούν
Ιχθείς του αιθέρος, αίγες με το λιγνό κορμί κατακυμάτων κωδωνοκρουσίες του Μυροβλήτη

Ενώ μακριά στο βάθος θα γυρίζει ακόμα ή γη με μια βάρκα μαύρη κι άδεια χαμένη στα πελάγη της.